Serene heuvels in flarden nevel, statige cipressen, een glooiend heuvellandschap vol wijnstokken die druiven voor de Chianti laten rijpen, een heerlijke zonnekust, dat is Toscane. Een van de mooiste regio’s van Italië maar dan dus niet alleen vanwege het idyllische platteland en de smakelijke keuken. Er is meer dan wijn en kaas in een regio die door bankiersfamilies als De Medici werden bestuurd. De Italiaanse streek mag dan heerlijke zon leveren, het is ook de bakermat van de renaissance. Het heeft een voorraadvat aan kunst opgeleverd die eigenlijk nergens mee te vergelijken is. Die kunst vind je vooral in de steden terug bij de architectuur, in de musea en in de beeldhouwwerken op straat. Dit artikel presenteert Toscane dan ook vanuit vier welbekende kunst- en cultuursteden én drie nog onbekende maar daarom niet minder beminde cultuur kernen.
De bekende vier
Florence staat onbetwist op nummer één. En is dan ook het drukst bezocht. Aan beide zijden van de rivier de Arno komt een oude stad omhoog die bij elke hoek weer straalt. Er zit iets romantisch en elegants in Florence dat trouwens ooit ook een tijdje hoofdstad van Italië was. Florence is de bakermat van de renaissance en daar tekenden kunstenaars als Brunelleschi, Donatello en Michelangelo voor. Zuidelijker in Toscane is de sfeer anders in nog een renaissance metropool: Siena. Deze heuvelstad vol verdwaalsteegjes en een vermaard schelpvormig plein ziet er vooral nog middeleeuws uit. Tot je de kathedraal tegenkomt of een van die andere renaissance bouwwerken die volop contrasteren met de middeleeuwse bouw. Nummer drie is Pisa, bekend van de scheve toren (in Leeuwarden staat er ook eentje). Vol renaissance paleizen en romano gotische kerken. Lucca besluit het kwartet. Deze stad presenteert haar stadsmuren nog volledig intact. In het historische centrum lonken de beschutte pleintjes en het Romeinse amfitheater; ook het kerk schoon is van bijzondere aard. De Duomo is een magistraal wonder.
Toscane: Certaldo
Alleen al de ligging van deze kern die gestalte kreeg tussen de 12e en 15e eeuw, is top. Niemand minder dan de fameuze dichter en schrijver Giovanni Boccaccio zag hier het levenslicht in de 14e eeuw. De middeleeuwse vesting is bijna perfect nog. Als je door de straten van rood steen dwaalt, stuit je op het Palazzo Pretoria en kerken met bijzondere muurschilderingen (van Benozzo Gozzoli).
Ook in Toscane: Volterra
Een renaissance juweel maar bovenal ook een Etruskisch juweel. Volterra is echt oud en werd voor de Romeinen al door het Etruskische volk uitverkoren tot een van hun cultuur kernen. Loop het Museo Etrusco Guarnacci maar eens binnen. Het Romeinse theater en het Palazzo dei Priori worden ook druk bezocht.
Nog zo’n schitterend kleinood: San Gimignano
Het lijkt wel of je in middeleeuws Manhattan bent beland. San Gimignano wordt compleet gedomineerd door 14 indrukwekkende woontorens. Het waren er vroeger 72. De adel van Toscane die er woonde, liet zien hoe machtig en rijk ze was door in de hoogste toren te willen wonen. Nu ga je als bezoeker ook de kelder in – van het Museo della Tortura, om te kijken hoe het middeleeuws folteren in zijn werk ging.
